Levert de Fairphone 5 in op gebruikservaring om duurzaam te zijn?

Als je aan duurzaam denkt, dan kom je al snel uit bij het feit dat duurzame opties vaak meer kosten terwijl je minder voor je investering terugkrijgt. En dit beeld is te verklaren, omdat het in veel gevallen ook echt zo is. Maar de Nederlandse smartphonemaker Fairphone wil daar verandering in brengen met hun vijfde telefoon: de Fairphone 5.

Fairphone heeft als missie om de smartphonewereld te laten zien dat duurzaam produceren makkelijker is dan het lijkt. Het doet dit nu al meer dan tien jaar en met inmiddels vijf telefoons. Maar tot het vorige model ontkwam Fairphone ook niet aan het beeld dat de duurzame telefoon toch vrij duur is in vergelijking met de concurrentie die vele malen betere telefoons leverden voor minder.

Helaas lijkt dat beeld bij de Fairphone 5 nog steeds in stand. Vooral op papier natuurlijk. Als je kijkt naar de specificaties en die naast die concurrenten neerlegt, kom je al snel tot de conclusie dat een Fairphone misschien wel honderden euro’s meer kost.

Toch is het op papier vergelijken van de duurzame telefoon met de concurrentie erg oneerlijk. De telefoons van de concurrentie hou je waarschijnlijk niet 8 jaar aan de praat, laat staan dat hij in die periode ten minste van vijf grote Android-updates en nog meer beveiligingsupdates voorzien wordt. Ook kun je een concurrerende telefoon niet zelf repareren met enkel kruiskopschroevendraaier.

Maar om de echte proef op de som te nemen, gingen wij voor langere periode met de Fairphone 5 op pad. Alleen op die manier kom je erachter of je in het dagelijks leven daadwerkelijk moet inleveren op gebruiksgemak om duurzaam te zijn.

En om maar direct met de deur in huis te vallen: ook met de Fairphone 5 moet je inleveren. Of beter gezegd, je moet je verwachtingen iets bijstellen. Inleveren is iets te grof uitgedrukt, want hoewel sommige onderdelen beter kunnen, zijn ze voor de normale gebruiker meer dan voldoende.

50 megapixels, maar toch middelmatige foto's

Neem de dubbele 50 megapixel camera’s bijvoorbeeld. Als veeleisende fotograaf zul je bij de beelden uit deze lenzen vraagtekens zetten. En dat deden ook wij. Hoewel de kwaliteit prima is, zijn de kleuren vaak vrij flets. Toch opmerkelijk, want dat komt vooral door de software en de nabewerking die de telefoon op de beelden doet.

Maar hier moeten we ook gelijk een kanttekening bijzetten, want in het interview dat we eerder met mede-oprichter Miquel Ballester Salvà van Fairphone hielden, vertelde hij dat dit waarschijnlijk nog geoptimaliseerd gaat worden met software-updates. Het kan dus zomaar zijn dat de foto’s een over een jaar ineens een stuk beter ogen.

Een ander puntje van aandacht is de batterij. Deze is wat kleiner dan je gewend bent, en daardoor is de Fairphone wellicht wat sneller leeg bij zwaar gebruik. Het is verklaarbaar, want de telefoon heeft een verwijderbare batterij die juist om dit mogelijk te maken qua omvang beperkt moest zijn. Voordeel is wel dat je voor een paar tientjes een extra accu in je broekzak kunt steken en die ter plekke kunt uitwisselen door de plastic achterkant van de telefoon te trekken. Bij een batterijwissel is namelijk geen schroevendraaier of ander gereedschap nodig.

Als je geen zware telefoongebruiker bent, en je telefoon een paar keer per dag checkt, zul je bij de Fairphone wellicht tot de conclusie komen dat hij wel heel erg lang op een acculading meegaat. Om een of andere magische reden verbruikt hij amper stroom in de stand-by-stand. We vermoeden dat dit komt doordat Fairphone gekozen heeft voor een industriële processor die normaliter niet voor mobiele telefoons ingezet wordt.

Het idee achter deze aparte keuze is dat deze chip veel langer wordt ondersteund door de fabrikant, wat ervoor zorgt dat Fairphone er langer updates voor kan uitbrengen en dus ook langer ondersteuning voor de telefoon kan leveren. Wel betekent dit dat de processor minder gericht is op pure prestaties, zoals de chips in andere smartphones. Industriële toepassingen hebben andere eisen dan de maximale rekenkracht. Een daarvan lijkt ook te zijn: minimaal stroomverbruik als het apparaat in stand-by staat.

Geen overbodige software meegeleverd

Wellicht helpt het ook mee dat de Fairphone 5 zonder overbodige software geleverd wordt die de batterij nodeloos leeg kan trekken. Je krijgt een standaard Android 13-installatie, wat uitermate prettig is. Het werkt snel, is makkelijk in de omgang en ziet er goed uit. Wat wil je nog meer?

Waarschijnlijk een telefoon die ook fijn op het netvlies ligt. Dat is natuurlijk persoonlijk, maar wij kregen toch met enige regelmaat positieve opmerkingen over vooral de kleur van de Fairphone 5 die we ter test kregen. Daarnaast is de bouwkwaliteit ook iets om over naar huis te schrijven. Een strakke aluminium behuizing met glas aan de voorkant en plastic aan de achterkant. Toegegeven, de achterkant voelt niet echt premium aan, maar het maakt het wel makkelijk om toegang te krijgen tot de onderdelen die je mogelijk gedurende het 8-jarige bezit moet vervangen.

Naast de batterij kun je namelijk nagenoeg de hele telefoon in delen uit elkaar halen - iets wat iemand met twee linkerhanden in theorie zelfs zou kunnen doen. En ook zonder het lezen van een handleiding gaat dit waarschijnlijk nog goed, mits je de schroefjes netjes bewaart, natuurlijk. Die zijn wel erg klein. Wat we hiermee willen zeggen, is dat het zelf repareren van deze telefoon helemaal niet eng is. Er kan weinig misgaan, omdat Fairphone bij de ontwikkeling ervan aan de normale gebruiker heeft gedacht. Een printplaat aanraken zonder deze mogelijk met statische elektriciteit kapot te maken, kan gewoon de fabrikant hem hiertegen heeft beschermd.

Dat maakt ook dat je je niet zoveel zorgen hoeft te maken als je je telefoon een keer hebt laten vallen en het 90Hz OLED-scherm een barst heeft. Het is vervelend, maar je kunt het zelf binnen een paar minuten repareren.

Beperkingen van de modulaire opbouw

Maar de mogelijkheid om zelf je telefoon te kunnen repareren, zorgt er wel voor dat je rekening moet houden met twee dingen: ten eerste kan de Fairphone 5 niet draadloos laden (een combinatie van kosten en complexiteit zorgden ervoor dat dit niet is ingebouwd). Ten tweede overleeft de telefoon een duik onder water niet, iets wat veel moderne smartphones wel doen. De Fairphone heeft een IP55-rating, wat inhoudt dat hij tegen spetters en stof kan. In de WC laten vallen wordt hem dus waarschijnlijk fataal, maar dat hebben we niet getest.

Dan nog de prijs: 699 euro, dat is op papier wat veel voor wat je ervoor krijgt. Maar als je de Fairphone 5 met de juiste intentie koopt, namelijk dat je hem niet twee jaar, maar langer in gebruik houdt, dan haal je wellicht meer waarde uit je aankoop dan je zou doen met een concurrerende telefoon. Het helpt mee dat de fabrikant er ook alles aan doet om ervoor te zorgen dat de telefoon langer dan gemiddeld meegaat. De duurzaamste telefoon is immers die ene die je al hebt.

Waar we dan na een langere testperiode achter kwamen is dat je ook met de Fairphone 5 wat meer moet betalen om duurzaam te zijn. Maar het is niet meer zo dat je na je aankoop de winkel uitloopt met een telefoon die niet mee kan komen met de concurrentie.

De Fairphone 5 heeft wat minpunten, maar die zijn vooral merkbaar voor de veeleisende smartphonegebruiker. Het zijn absoluut geen onoverkoombare hordes om de duurzame aankoop te verantwoorden. Je kunt zelfs stellen dat ze gecompenseerd worden door andere punten, zoals de extra lange soft- en hardwareondersteuning en natuurlijk de mogelijkheid om je telefoon zelf te kunnen repareren.

LEES OOK: Smartphoneproducent Fairphone haalt €49 miljoen op bij investeerders